Türkiye’de binlerce kişi hayalini kurduğu defineye ulaşmak için resmi ya da gayriresmi yollarla kazı çalışmalarına girişiyor. Kimileri eli boş dönerken, şanslı olan az sayıdaki kişi gerçekten de tarihî ya da maddi değeri yüksek eserler bulabiliyor. Peki ama bu tür keşiflerin ardından devlete ne kadar pay gidiyor? Defineyi bulan ne kadar kazanıyor? İşte detaylar…
YASAL OLARAK DEFİNE ARANABİLİR Mİ?
Define aramak sanıldığının aksine tamamen yasak değil. 2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu ve ilgili Define Arama Yönetmeliği kapsamında, belirli kurallara uyarak define arama izni alınabiliyor. Bunun için define aranacak yerin bağlı olduğu il veya ilçe mülki amirliğine resmi bir dilekçeyle başvuruda bulunmak gerekiyor.
DEFİNE BULUNCA NE OLUYOR?
Define bulunduğu anda süreç Kültür ve Turizm Bakanlığı Müzeler Genel Müdürlüğü ve Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından devralınıyor. Bulunan materyallerin maddi değeri Hazine tarafından belirleniyor ve kanun kapsamında ödüllendirme yapılıyor.
DEVLET NE KADARINI VERİYOR?
Bakanlık açıklamalarına göre, define devlet arazisinde bulunmuşsa değerin %50’si defineyi bulan kişiye veriliyor. Eğer define özel mülkiyete ait bir alanda bulunmuşsa bu oran %40’a düşüyor. Bu durumda %10’luk pay ise arsanın sahibine veriliyor. Geriye kalan pay ise devlete ait oluyor.
KAZANÇ BÜYÜK AMA RİSK DE VAR
Yasal izin olmadan yapılan define kazıları hem cezai yaptırımlara hem de ciddi güvenlik risklerine yol açabiliyor. Bu nedenle uzmanlar, her türlü define arama çalışmasının yalnızca izinli ve gözetim altında yapılması gerektiğine dikkat çekiyor.
SONUÇ: UMUT VAR, AMA SABIR VE YASAL İZİN ŞART
Tarihi zenginliklerle dolu Anadolu toprakları, zaman zaman büyük sürprizler barındırabiliyor. Ancak bu keşiflerin yasal yollarla yapılması ve devlete karşı yükümlülüklerin yerine getirilmesi hem kazanç elde etmek hem de kültürel mirası korumak adına büyük önem taşıyor. (Gazeteci-Yazar Uğur Ekinci)
Cebeci Eczanesi