Bu başlığı görüp de babam bizi tehdit ediyor dövecek sövecek zannetmeyin. Sadece nasihat edeceğim. Çünkü sizler de babasınız. Bugün ben nereden gitmişsem, benim geçtiğim yollardan geçeceksiniz. Amacım o yoldan sorunsuzca geçmenize yardımcı olmak. Bir düşünür, “başka-larının yaptığı yanlışlardan ders çıkartın. Çünkü hiçbir insan bütün yanlışları yapacak kadar uzun yaşamıyor” demiş. Çok doğru buldum bu sözü. Her gün onlarca yanlış yapıp doğruyu bulana kadar, benim yaptığım yanlışlardan ders çıkartırsanız kısacık insan ömründen tasarruf etmiş olursunuz.
Benim yaptığım yanlışların ilki çocukluğumda hedefimin olmayışı idi. Yeteneğimin hangi yönde olduğunu bilmiyordum. Okulu angarya olarak görüp, çevrenin zoruyla gidiyordum. Annemden ya da babamdan korkmasam, zorlanmadığım halde azıcık gevşeklik gösterseler bu kadar da okumazdım herhalde. Zira öğretmen olduktan sonra Adana Fen Fakültesine kaydımı bu sebeple yaptırmadığımı sonradan anladım. “Yüz lira fazla alacağım diye üç sene daha okunur mu?” diyen birinin sözüne inanıverdim. Size zamanında çok söylediğim halde, aynı hatayı yaptınız. Bu tren kaçmış görünüyor. Şimdi önünüzdeki fırsatlara bakacaksınız.
Yaptığınız işte yükselmeye bakın. Kurumunuzda çok çalışarak, dürüst olarak, güvenilir kişiler olun. Bu size bir şekilde fırsat olarak döner. Hesabınızı yapın ve müdür mü olacaksınız, öğretmen mi çabalayın? Askerdeki gibi, kıdem aldıkça rütbe de alın. Yoksa sonradan gelenlerin, daha çömezlerin emri altında kalırsınız. Bu da ağırınıza gider. Her mesleğin bir başı olur. Eğilmeden, bükülmeden o hedefe odaklanın. Çaycılıktan patronluğa uzanan yollarda başınız dik yürüyün. Unvan önemlidir.
“Kısmet değilmiş. Nasibimde varsa kaşığıma çıkar” lafları kendini kandırmaktan ibarettir. Allah insanın rızkını verir elbet, lakin isteyeceksin. Çaba göstereceksin. O zaman yardım görürsün. Aza kanaat etmeyen çoğu bulamaz, denir. Yanlış algılamayın. Ben bu sözü şu şekilde anlarım; daha büyük balık tutacağım diyerek, elindekini denize atmak. Elindekine sahip ol, büyüğünü de yakalamaya çalış, ben böyle diyorum.
Bunları hepinize birden söyledim. Ders çıkartan çıkartır. Bireysel önerilerim de var. Üç oğlum; gelinlerim. Hepiniz benden fazla tahsil ettiniz. Tebrik etmem gerekiyor. Size tarih, coğrafya, matematik dersi verecek değilim. Bende de sizden daha çok hayat dersi var. Onlardan bazı kesitler sunacağım.
Eşini, işini ve arkadaşını çok iyi seç. Çünkü mutluluğun veya mutsuzluğun buna bağlı. Bir arkadaşına sırrını açmadan önce iki kere düşün, incele tanı değerlendir sonra güven. Kaybedecek bir şeyi olmayanlardan ve kadınların suskunlaşanından kork, tedbir al. Çocukların adalet ve dürüstlük sözcüğünü duyduklarında seni hatırlasınlar.
Gözünün önünde hep güzel şeyler bulundur. Bardağın hep dolu tarafına bak. Kendini ve başkasını affetmesini bil. Kendiyle barışık olmayan başka birisiyle asla olamaz. Biri seni bağrına bastığında ilk bırakan sen olma. Zor ve dar günlerin adamı ol. Zorda, darda kalanlara yardım et ki sen de mutlu olasın.
İnsan seçerken yüreğini, güvenini ve sadakatini baz al öyle seç. Seni seven insanları sen de sev ve koru. Üç kişiye asla yalan söyleme; annene/babana, çocuğuna ve sevdiğine. Ailenle zaman geçirmek için imkânlar hazırla, fırsat oluştur. Uzak yakın bir yere gidecek zaman arkanda kırık gönül ve helallik almadığın kimse bırakma. Başarını veya başarısızlığını iç huzuruna kavuştuğun, sağlıklı olduğun, sevildiğin zaman değerlendir. İyi bir evlilik için doğru insanı bul ve daha önemlisi kendin doğru insan ol. Ebeveynlerini ve çocuklarını eleştireceğin zaman dilini ısır. Aynı fikirde olmadığın zamanlarda sevimsiz olmayacak şekilde ifade et kırıcı olma.
Çok mükemmel bulduğun bir fikri başkasının engellemesine müsaade etme. Cesaretli ol. Geriye baktığında yaptıkların için değil, yapamadıkların için üzüleceksin. Güçsüzlüğünü, keyifsizliğini açığa vurma. Düşmanına asla hissettirme. Yaptığın iyiliği, inandığını kimseye söyleme içinde tut ki huzurlu olasın. Çocukların hakkında güzel şeyler söylerken bırak onlar da duysun. Yanlarında olumsuz eleştiriler yapma. Güç sahip olduğun mal ve servetle alakalı değildir, bunu unutma. Senden az ya da çok parası olanların yanında servetinden konuşma. Güzel sözleri ve vaatleri aklında tut. Zamanı ve sözlerini boşa harcama. Onlar çok değerlidir. Eğer bir şeyi elde etmek için çok zaman harcadıysan, ondan yararlanmak için de zaman ayır.
En az üç fıkra öğren. Yeteneğin varsa becerebiliyorsan güzel sanatlarla ilgilen. En azından bir enstrüman çalmasını öğren. Arkadaş ortamında yeri geldiği zaman anlatmasını, taşı gediğine koymasını bil. Teşekkür etmeyi, özür dilemeyi ve lütfen demeyi sık kullan. Bunlar erdemdir. Küçük düşürmez insanı yüceltir. Dış görünüşüne, giyimine, temizliğine dikkat et. Bir işin hilelerini öğrenmek yerine kendisini iyi öğren. Cesur ol ama kaba olma. Cesaret korkusuzluk değil, korku-ya karşı direnmek ve ona hâkim olmaktır. Kabalık sarımsak kokan insan gibidir. Etrafındakileri uzaklaştırır. Başkalarını suçlamak yerine sorumluluk al, kendin iyisini yap. Seni eleştirenlere cevap yetiştirmek için zaman harcama. Olumsuz insanlardan uzak dur. Hem ruhunu karartır hem de senin azmini kırar. Çocuklarla oynarken onların kazanmalarına da fırsat ver. Onlara iyi miras bırakabilmek için cimrilik etme. Çocuklarına en iyiyi veremediğin için üzülme. Verebileceğinin en iyisini ver.
Rüzgârın yönünü değiştiremiyorsan yelkenini rüzgâra göre ayarla. Başarı istediğini elde edebilmektir. Mutluluk elde ettiğini sevmekle olur. Eğer hayatında hiç başarısızlık yoksa risk almıyorsun demektir. İşte bu başarısızlıktır. Bazı hedefler başarısız olmaya da değer. Bunun adı da tecrübe olur. İyi bir arkadaş kendine vereceğin en büyük hediyedir. Hayat oyununda seyirci koltuklarında oturmaya heves etme; sahneye çıkmaya çalış. Tüm zorlukların altında fırsatlar yatar. İyi bir izlenim bırakmak için ikinci bir şansın olmayabilir. Çaresizsen çare sensin. Allah cevizi verir ama kırmayı da sana bırakır.
Kaplumbağayı küçümseme. O başını çıkartıp önünü görmeden ilerlemez. Kendini örs olarak görüyorsan sabit ol. Eğer çekiç isen zamanında vur. Görünüşe aldanma çünkü hiçbir şey göründüğü gibi olmaz. Bugün hayat veren su yarın boğar da… İnsanların görünüşünden terbiyesini, gülüşünden konuşmasından akıl seviyesini anlarsın. Her söylediğin doğru olsun, ama her doğruyu da her yerde söyleme. Dua et ve yalnız kaldığında kendini sorgula.
Yanlışlarını bul ve düzelt. Vicdan insanın içine yerleş-tirilmiş çok hassas bir terazidir. Bu terazinin ayarını bozmadığın sürece seni yanlıştan kurtarır. Bu terazinin ayarını da yalan, kibir, zulüm ve inançsızlık bozar. Bunlardan sakın.
Sen ne kadar bilgili olursan ol, senin bilgin muhatabının anlayacağı kadardır. İnsanlarla köprü kurmaya çalış eğer araya duvar örmeye kalkarsan yalnız kalırsın.
Bir babanın evladına bırakabileceği en büyük miras öğütleridir. Hafife alma. Hele “haksızsın, adil değilsin” hiç deme. Unutma ki sen anne babana nasıl davranırsan çocukların da sana aynı davranır. Haklı çıkmak için değil mutlu olmak ve mutlu etmek için çabala.
Ben bu satırlara başlarken sizlerin eksiklerini gördüğümden veya bize karşı kötü davranıyorsunuz diyerek yazmadım. Aklınızda bulunsun, dara düştüğünüz zaman rehberiniz olsun diyerek başladım. Yoksa sizden beklediğimiz sizin sağlıklı ve mutlu olmanız dışında bir şey yok. Bu öğütleri o kadar çoğaltabiliriz ki, Kuran’dan, sünnetlerden, Lokman Hekimin oğluna nasihatlerinden, kitaplar yazılır. Lakin bunlar öz olanlardır. Yaşadıklarımızdan, okuduklarımızdan aklımızda kalanlar. Biz geldik gidiyoruz. Sizin yaşınıza inip yapamadıklarımızı yapacak da değiliz. Yanlışlarımızı düzeltecek zamanımız da olmayabilir. Siz bu yanlışları yapmayın diye uyarı niteliğindedir.
Bunları yaparsanız hayat size hayalleriniz kadar güzeldir. Şayet yaşadığınız yeri cennete çeviremiyorsanız, kaçtığınız her yer cehenneminiz olur…
Nevzat Turgut
